Mal Alımı Aşırı Düşük Teklif Sorgulama

---

 
 
 
 
  
 
 
 Aşırı Düşük Teklif - Teknik Savunma
  
 26 Google değerlendirmeler 
 
 Inceleme bırak 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
  
 
 
 Ramazan Özdemir 
 
2022-11-21
 
 
  
Mükemmel
  
 
  
 
 
 
  
 
 
 ahmet hakan güngör 
 
2022-11-16
 
 
  
Aşırı düşük savunma dosyasına vermiş olduğu katkıdan dolayı tekrardan teşekkür ederiz
  
 
  
 
 
 
  
 
 
 Atilla Taha Erdoğan 
 
2022-11-16
 
 
  
Teşekkürler.
  
 
  
 
 
 
  
 
 
 nevin Türksoy 
 
2022-11-09
 
 
  
Elinize emeğinize sağlık.
  
 
  
 
 
 
  
 
 
 Ersin köse 
 
2022-10-11
 
 
  
İşinde gerçekten uzman ayrıca ilgili. Teşekkürler…
  
 
  
 
 
 
  
 
 
 Ayhan Kutlu 
 
2022-10-05
 
 
  
Mevzuata hakim çok faydalı bir arkadaş
  
 
  
 
 
 
  
 
 
 

Mal alımı ihalesi tekliflerin sorgulanması

4734 sayılı Kamu ihale kanunu’ na tabi idarelerin ihtiyaçları doğrultusunda tedarik edecekleri ürünlerin ihalesini gerçekleştirdiklerinde mevzuatımız da bazı kısımları belirtilmemiş hususlar ile karşılaşırlar. Bunların başında mal alımı aşırı düşük teklif değerlendirmesinin nasıl yapılacağı ile ilgilidir.

Ülkemizde’ ki ihalelerde en çok kasten veyahut tam anlamıyla bilinmeden usulsüzlük ve yolsuzluk yapılan ihaleler mal alım ihaleleridir. İlerleyen kısımlarda mal alımı aşırı düşük teklif sorgulaması ile ilgili tüm detayları ve uygulamaları bulacaksınız.

Mal alımı teklif değerlendirilmesi mevzuatı

Mal alımı uygulama yönetmeliği 58. Madde de bu durum detaylı bir biçimde açıklanmıştır.

Mal Alımı aşırı düşük teklif Uygulama Yönetmeliği

İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.”

İhale komisyonu tarafından yapılacak değerlendirmede,
a) İmalat sürecinin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal temininde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen malların özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Düzenlemesi ile mal alımı aşırı düşük tekliflerin yazılı açıklama yapılacağı belirtilmiştir.

Burada dikkat edileceği üzere temel 2 kriter vardır. Bunlar diğer teklifler ve yaklaşık maliyet denilerek mal alımı aşırı düşük sınır değer belirlenmesini idarenin takdirine bırakılmıştır. Bu düzenleme ülkemizde en olmayacak şekilde yürürlüğe girmiştir.

Uygulama yönetmeliğinde ve Kamu ihale genel tebliğ’ inde mal alım ihalelerinde esas alınacak sorgulama kriterlerine ve aşırı düşük tekliflerin nasıl belgelendirileceğine dair somut bir kurala yer verilmemiştir. Bundan dolayı idareler tarafından mal alımı aşırı düşük sorgulaması yapılması karar verilmesi halinde bu açıklamaların yapım ve hizmet ihalelerinden bağımsız olarak mal alımı ihalelerine özgü koşullar, piyasanın ve tedarikçilerin kendi şartları dikkate alınarak değerlendirilmesi gerektiği, Kamu ihale kurumu değerlendirme ve toplantı özetlerinden anlaşılmaktadır.

Nitekim 2012 yılında mevzuatın uygulanması ile ilgili uyuşmazlık konusu olayda aşağıdaki görüş verilmiştir.

Kamu İhale Kurumu Mal alımı savunma hazırlanması görüşü

4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde tekliflerin Kanunun 37 inci maddesine göre değerlendirilmesinden sonra, diğer tekliflere veya tespit edilen yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğu belirlenen tekliflerin reddedilmesinden önce, idarece belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenileceği belirtilmiştir.

İstekliler tarafından yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda ihalenin karara bağlanacağı, ayrıca Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu, ihale komisyonunun, mal alımı aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alacağı hükme bağlanmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 ve 79 uncu maddelerinde yapım ve hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin nasıl belirleneceği, değerlendirileceği ve aşırı düşük tekliflerin nasıl belgelendirileceği ve sorgulama kriterlerine yer verilmiş olmasına rağmen, mal alımı ihalelerinde anılan Yönetmelikte ve Tebliğde bu konuya ilişkin bağlayıcı kurallar getirilmemiştir.

Denilerek ancak 2023 yılındaki uygulamada mal alımı aşırı düşük tekliflerin Kamu ihale genel tebliğinde nasıl açıklama yapılacağının yolu gösterilmiştir.

Mal alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi

Mal alımı aşırı düşük teklif yönetmeliği

62/A.1. Mal alımı ihalelerinde, mal alımı aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
62/A.1.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. İstekliler, aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini, bu Tebliğin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde belirtilen yöntemlerle açıklayabilirler.
62/A.1.2. İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmede açıklamaları yeterli görülmeyen veya süresi içerisinde yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.”

Mal alımı sınır değer hesaplama yöntemi

Mal alım ihalesinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirmeye tabi tutulması ile ilgili yapım ve hizmet işlerinde olduğu gibi mevzuatta herhangi bir sınır değer hesaplama yöntemi bulunmamaktadır. Mevzuatta belirtilen temel kriterin ihalede verilen tekliflerin, diğer tekliflere ve yaklaşık maliyete uzaklığı baz alınarak belirlenmelidir. Burada takdir hakkı idareye tanınmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki, takdir hakkı kamu yararıyla sınırlıdır. Kamu personelleri ve ihale komisyon üyeleri açısından mevzuatta boşluk olması uygulamada ve daha sonra sayıştay tarafından büyük problemlere yol açacağı kesindir.

Mal alımı aşırı düşük teklifleri bir formülle sınır değer hesaplayarak değil, yaklaşık maliyete ve diğer tekliflere daha uzak olan isteklilerin teklifi sorgulanarak tamamlanmalıdır. Gerek özel şirket, ister birey olsun, satın alma gerçekleştireceği bir ürün veya hizmet alımında, aynı teknik şartname ve özelliklerde piyasa ortalamasının çok altında bir alım fırsatı geldiğinde doğamız ve mantık gereği bu imkânı kullanmak isteriz. Ancak, bazı soruların cevabını ararız. Bu sorular;

1. Firmanın taahhüt ettiği ürün/hizmet benim ihtiyacım olan ürün/hizmet ile aynı şartları taşıyor mu ?. Aynı özelliklere sahip mi?
2. Firmanın diğer ürün/hizmetlerden fiyatının bu kadar düşük olmasının sebebi ne? Nasıl bir üretim yapıyor ki fiyatı bu kadar düşük olabilir?
3. Ürün tesliminde sıkıntı olur mu? Firma fiyatında bir yanlışlık var mı ?
4. Piyasanın ortalamasının çok altın ürün almaya çalışırken maddi ve zarara uğrama ihtimalimi nasıl azaltırım vb.

Bu soruları satın alma gerçekleştirecek her birey/şirket daha sonra maddi ve manevi zarara uğramamak için sorgulamaktadır. Bu sorgulamanın aynısı Kamu Kurum ve Kuruluşları mal alımı aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasıdır. Bu soruları yasal mevzuatta sorup, cevapları netleştirdikten sonra alım yapmaktadır.

Bu yüzden idareler ihalelerinde, mal alımı aşırı düşük teklif sorgulaması yapması gerekmektedir.

Mal alımı sınır değer hesaplama örneği

Sınır değer belirleme mevzuat açısından büyük bir öneme sahiptir. Çünkü, uygulamada hangi firmaların mal alımı aşırı düşük teklif sorgulamasına gireceğini belirlemektedir. Örneğin bir mal alımı ihalesinde isteklilerin aşağıda ki teklifleri verdiklerini varsayalım.

S.No	İstekli firma Adı	İstekli firmanın vermiş olduğu teklif
1	İdarenin Yaklaşık Maliyeti	100,00 TL
2	A Firması	55,00 TL
3	B Firması	70,00 TL
4	C Firması	85,00 TL
5	Ç firması	90,00 TL
6	D Firması	110,00 TL

Böyle bir ihale senaryosunda idare tarafından mal alımı aşırı düşük teklif sınır değer nasıl belirlenebilir. Mevzuatta net bir şekilde herhangi bir formül verilmemiş, ancak idarelere bir yön göstermiştir. Burada temel kriter İdarenin “sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu” cümlesidir. Hakkaniyetli bir değerlendirme yapabilmek ve 4734 sayılı kanunun 5. Maddesi Eşitlik ilkesi gereği davranabilmek adına idarenin yaklaşık maliyeti dahil aritmetik ortalaması alınarak, mal alımı aşırı düşük teklif sınır değer belirlenebilir.

100,00 TL + 55,00 TL + 70,00 TL +85,00 TL +90,00 TL +110,00 TL= 510,00 TL / 6 (5 firma + idare yaklaşık maliyet) = 85,00 TL Mal alımı aşırı düşük teklif sınır değeridir. Bu değerin altındaki A ve B firmalarına mal alımı aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerekmektedir.

Mal alımı düşük teklif sorgulaması yapılması yasal zorunluluk mudur?

Kayseriliye sormuşlar “2+2 kaç eder?” diye. Soruyu soruyla karşılamış Kayserili “Alırken mi, satarken mi?” İhale mevzuatında mal alımı aşırı düşük teklif sorgulama kısmında burada kanuni bir boşluk bulunmaktadır. Bu boşluktan ötürü yolsuzluk yapmak ve yasal olmak çok kolaydır.

Bu konuda Kamu İhale Kurumunun mal alım aşırı düşük teklif görüşü ve kararı

Kurul Görüşü

Tüm bu tespit ve değerlendirmeler neticesinde; e-ihale’ de teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen inceleme konusu ihalede, ihale komisyonu tarafından diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan istekli bulunup bulunmadığının tespit edilmesi gerektiği, bahse konu tespitin yapılması aşamasında idarenin hangi yöntem/formülü kullanacağını belirleme hususunda takdir yetkisinin bulunduğu belirtilmiştir.

İdarece belirlenecek yöntem/formüle göre yapılan hesaplamalar neticesinde teklifi diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerden idarece aşırı düşük teklif açıklaması talep edileceği, aşırı düşük teklif açıklamasını yazılı olarak sunmayan veya açıklamaları yeterli bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmakta olup, mezkûr ihalede ihale komisyonu tarafından seçilen yöntem kapsamında yaklaşık maliyete veya diğer tekliflere göre yapılan değerlendirme neticesinde ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin mal alımı aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmemiştir.

Bu itibarla başvuru sahibi tarafından itirazen şikâyet dilekçesinde belirtilen hususlar itibarıyla ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilemeyeceği, isteklilerin aşırı düşük teklif sahibi olarak belirlenmesi hususunun idare tarafından seçilecek yöntemler çerçevesinde idarenin sorumluluğunda olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varıldığı tespit edilerek itiraz eden firmayı reddetmiştir.

Aynı işin mahkeme mal alım aşırı düşük teklif görüşü ve kararı

Mahkeme Görüşü

Mevzuat hükümleri uyarınca aşırı düşük tekliflerin tespiti ile ilgili olarak düzenleme yapma hususunda idarenin takdir yetkisi bulunduğu ancak, dava konusu ihaleye ilişkin ihale ilanı veya ihale dokümanında aşırı düşük teklif değerlendirilmesi yapılmayacağına dair bir düzenlemeye yer verilmediği gibi, aksine idari şartnamenin 33. maddesinde, aşırı düşük tekliflerin tespit edileceğine ilişkin düzenlemeye yer verildiği dikkate alındığında, idarece ihalenin mal alımı aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu anlaşıldığından, davacının itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır denilerek Kamu ihale kurumu kararını iptal etmiştir.

Özetle firmanız için karlı olan işlerde ihale ilanında, idari şartnamede mal alımı aşırı düşük teklif sorgulaması yapılacağı belirtiliyorsa ve ihale karlı ise biraz hukuki mücadele etmeniz gerekmektedir.

Kamu ihtiyaçları temini açısında mal alım ihalesi

Kamu Kuruluşları ihtiyacı olan mal alımlarını en uygun fiyat ile en uygun zamanda ve istenilen kalitede almak bunun yanı sıra idari maliyetlerini olabildiğince düşük tutmak amacı ile ihale süreçleri işletilmektedir. İdareler tarafından Kamu kaynaklarının etkili ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmektedir. İhtiyaçların karşılanmasında gerekli niteliklere sahip ürünlerin/malın uygun maliyetle temin edilmesi, bir başka anlatımla harcanacak kamu kaynağından azami faydanın sağlanması amaçlanmaktadır. Amaç idare ihtiyaçları göz önünde bulundurularak teklif edilen en düşük fiyat üzerinden alım yapmak değil, istenilen kalitedeki malın/ürünün tercih edilebilir bir bedel ile temin etmek ve böylece fiyat kalite arasındaki dengenin kamu adına sağlanmasıdır. Bu dengenin sağlanabilmesi için mal alımı aşırı düşük teklif sorgulamasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Mal alımları ihalesinde kanunun amacı

Kanunun amacı Kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyacı olan mal / ürün / malzemelerin kimden ve hangi koşullarda alınacağının belirlenmesinde, alıcılar ve satıcılar arasında fiyat rekabetinin esas alındığı bir sistem olan mevzuat ve ihale süreci ile en önemli fiyatlama modellerinin ve dağıtım mekanizmasının eksiksiz çalışmasını sağlamaktır. İhale teorisinde rekabetçi bir ihale modelinden azami katılım ve yarış beklenmekle birlikte bu beklenti salt fiyat yarışını merkeze alan ve idareyi en düşük fiyat teklifine kabule zorlayan bir amacı yoktur. İdareler işin gerçekleriyle de uyumlu bir biçimde katılımcıların niteliklerini belirleme ve teklif edilen fiyatın rasyonelliğini analiz etme görev ve yetkisine sahip bulunmaktadır.

Mal alımları ihalesinde en çok karşılaşılan sorunlar

1) 4734 sayılı Kanun’ un uygulanmaya başladığı tarihten günümüze kadar geçen sürede mal alımları ihalelerinde en çok karşılaşılan ve itiraza konu olan kısım mal alımı aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesidir.

2) Teknik şartnamelerin sadece bir tek mal/ürün veyahut firmayı tarih eder nitelikte hazırlanması.

3) Kamunun ve özellikle Belediyelerin ihalelerine katılması istenemeyen firmaların, söz konusu işleri yüklenmesi durumunda hakedişleri geciktirilerek finansman kaynağı olarak kullanması.

Mal alım ihalesi yaklaşık maliyet nasıl hazırlanır?

Mal alımı yaklaşık maliyet ilkeleri

Mal alımları yaklaşık maliyeti yapım işleri, hizmet ve danışmanlık alımlarında olduğu gibi Kamu Kurum ve kuruluşları ile istekli firmaları yakından ilgilendirmektedir. İhtiyaç duyulan bütçenin belirlenmesi, yatırım ve hizmetlerin aksamaması için hayati öneme sahiptir. Mal alımlarında yaklaşık maliyetin düzgün ve eksiksiz olması, yeterli rekabetin sağlanması kamu kaynaklarının verimli kullanılarak ihtiyaçların zamanında karşılanmasını sağlayarak vatandaşa hizmetin düzgün şekilde yapılmasını sağlamaktadır.

Mal alımları yaklaşık maliyet hazırlanması ile ilgili mal alımları uygulama yönetmeliğinde detaylı bir şekilde anlatılmıştır.

1. Mal alımı yaklaşık maliyeti KDV(katma değer vergisi) hariç hesaplanır ve açıklanır.
2. İhtiyaçlar tahmini olarak hesaplanarak, ihalede alım yapılacak esas miktarlar belirlenir.
3. Kısmi teklife izin verilecekse, yaklaşık maliyet her kısım için ayrı hesaplanır.
4. Spesifik imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde; işçilik, malzeme ve alımla ilgili diğer hususlar dikkate alınarak yaklaşık maliyet hesaplanır
5.  İdare tarafından ihale konusu malın üretimi için yükleniciye verilecek malzeme ve ekipmanlar yaklaşık maliyetin hesaplanmasında dikkate alınmaz.
6. Yaklaşık maliyet hiçbir şekilde ihaleden önce açıklanmaz. (Uygulamada tabi ki böyle değil 😊)
7. Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir. Ancak uygulamada idareler bu hususta danışmanlık hizmeti almak yerine ihtiyacı olan ürün/mal için piyasadaki o alanda hakim firmadan gayri resmi yardım alarak, şartnameleri hazırlatmaktadır. Bu durumda firmalar rakiplerini engelleyecek şekilde teknik şartnamelere küçük dokunuşlar yapması kaçınılmaz olmaktadır.
8. Yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığını belirlemesi durumunda; değişikliğin gerekçelerini belirtmek suretiyle güncellediği yaklaşık maliyeti dikkate alır.

Mal alımı yaklaşık maliyet hazırlama

1. İdare yaklaşık maliyetin hesaplanmasında; alım konusu malın niteliğini, miktarını, teslim süresini, nakliyesini, sigortasını ve diğer özel şartlarını belirterek KDV hariç fiyat bildirilmesini ister.
2. idarece gerçek piyasa fiyatlarını yansıtmayan ve yaklaşık maliyetin hesaplanmasında hatalara sebep olabilecek fiyat bildirimlerini ve proforma faturaları değerlendirmeye almaz.
3. Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında kullanılan her tür bilgi ve belgeye hesap cetveli ekinde yer verilir. Değerlendirmeye alınmayan fiyat bildirimleri ile proforma faturaların değerlendirmeye alınmama gerekçeleri de hesap cetvelinde belirtilir.

İdare, alımın niteliğini ve piyasa koşullarını göz önünde bulundurmak suretiyle, aşağıdaki (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri çerçevesinde elde ettiği fiyatların birini, birkaçını veya tamamını kullanmak suretiyle yaklaşık maliyeti hesaplar:

a) İdare, alım konusu malın özelliğine göre kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından fiyat isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.

b) İdare, piyasada alım konusu malı üreten veya pazarlayan gerçek veya tüzel kişilerden de fiyat bildirimi veya proforma fatura isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.

c) İdare, alım konusu mala ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğlerinde yer alan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Bu fiyatlarda KDV veya farklı nitelikte giderler bulunması durumunda bu giderler fiyatlardan indirilerek yaklaşık maliyet hesaplanır.

d) İdare, alım konusu mal ile ilgili daha önceki dönemlerde alım yapmış ise bu alımlarda ortaya çıkan sözleşme bedelleri, endeks veya Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan ilgili endekslerden uygun olanı kullanmak suretiyle güncelleyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Döviz ile yapılmış olan alımlarda ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru veya çapraz kur üzerinden fiyatlar güncellenerek yaklaşık maliyet hesaplanabilir.

e) İdare, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında yayımlanan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Örneğin, Devlet malzeme ofisindeki malzeme fiyatları, TMMOB (Türk Mühendis ve Odaları Birliği) vb. kurumların belirlediği tarifeler üzerinden yaklaşık maliyet hazırlanabilir. Bu kurumları arttırmak mümkündür.

Mal alım ihalesi teknik şartname esasları

Alınacak malın teknik kriterleri ve özellikleri, ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamede düzenlenir. Teknik kriterlerin ve özelliklerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve fırsat eşitliğini sağlaması zorunludur.

Bu şartnamelerde yerli malı teklif edilmesini engelleyici düzenlemelere yer verilemez.

Teknik şartnamede, varsa ulusal standart ve dengi uluslararası standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenleme yapılabilir. Ancak ulusal standardın bulunmaması durumunda sadece uluslararası standart esas alınarak düzenleme yapılabilir.

Teknik şartnamede, belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemez. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmadığı veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmadığı hallerde, “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.

          (1) Teknik şartnamede, alım konusu malın ambalajlanması ve etiketlenmesi ile kullanım kılavuzuna yönelik düzenleme yapılabilir.

          (2) Teknik şartnamede, alım konusu malın montajı ve satış sonrası servisi ile yedek parçasının sağlanmasına yönelik düzenleme yapılabilir.

          (3) Teknik şartnamenin hazırlanmasında, ürünlere ilişkin teknik mevzuatın hazırlanması ve uygulanmasına dair mevzuat göz önünde bulundurulmalıdır.

          (4) Teknik şartnamede yapılacak düzenlemelerin, ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak öngörülen mesleki ve teknik yeterlik kriterleri ve belgeleriyle uyumlu olması gerekir.

          (5) Teknik şartnamedeki düzenlemelerin; ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunca yapılacak inceleme ve değerlendirmelerde tereddüt oluşturmayacak şekilde açık olması gerekir.

          (6) Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, yüklenici tarafından öncelikle malın prototipinin idareye sunulmasına ve bu prototipin kabulünden sonra üretiminin yapılmasına yönelik teknik şartnamede düzenleme yapılabilir.

          (7) Alım konusu malın niteliği ve bu Yönetmelikte öngörülen düzenlemeler esas alınarak yüklenicinin personel çalıştırmasının öngörülmesi halinde, bu personelin sayısı ve niteliği teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında belirtilir.

          (8) Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, malın ilgili mevzuat uyarınca teknik düzenleme kapsamında bulunması ve piyasaya arz edilmesinin belirli kurallara tabi olması durumunda; idare ve yüklenicinin malın uygunluk değerlendirilmesine yönelik yükümlülükleri, teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında belirtilir.

  (9) Teknik şartnamenin idare tarafından hazırlanması esastır. Ancak, alınacak malın özelliğinin gerektirdiği hallerde ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartname, Kanun hükümlerine uygun olarak danışmanlık hizmet sunucularına hazırlattırılabilir.

Mal alım ihalesi yeterlilik kriterlerini belirleme esasları

İdare tarafından alımın özelliği göz önünde bulundurularak, aday veya isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığı, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenebilir. Alım konusu malın piyasaya arzı için zorunlu olan izin veya benzeri belgeler, ihaleye katılımda yeterlik belgesi olarak istenebilir. Bu belgelerin yeterlik belgesi olarak istenilmemesi durumunda, teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında bu belgelerin muayene ve kabul aşamasında sunulmasına yönelik düzenleme yapılması zorunludur.

a) Aday veya isteklinin personel çalıştırdığına ilişkin belgeler, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak istenemez. Ancak, alımın niteliği esas alınarak yüklenici tarafından çalıştırılması öngörülen personelin sayısına ve niteliğine ilişkin teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapılabilir.

          b) Deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarları veya muayene kuruluşları tarafından üretimin veya malın kontrolünün yapılması, özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yerine getirilecek bir yükümlülük olarak teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında düzenlenebilir. Bu laboratuvar veya muayene kuruluşunun, aday veya isteklinin bünyesinde bulunması hususu, ihaleye katılımda bir yeterlik kriteri olarak düzenlenemez.

          c) Alım konusu malın özelliği göz önünde bulundurularak, satış sonrası servis, bakım ve onarım hizmetlerine yönelik düzenleme yapılabilir.

          ç) İhaleye katılımda yeterlik belgesi olarak taahhütname istenemez.

Mal alımı aşırı düşük teklif savunma örneği

Mal alımı aşırı düşük teklif sorgulama örneği standart tip’ de tek bir örnek mevcut değildir. Ancak Kamu İhale genel tebliğ’ inde bunun şartları belirtilmiştir. Bu yöntemler şunlardır;

Firmalardan Alınan Fiyat Teklifleri

Mal alımı aşırı düşük teklif sorgulamasına giren firma, piyasada o alanda faaliyet gösteren firmalardan fiyat teklifi alarak mal alımı aşırı düşük teklif açıklamasını gerçekleştirebilir. Fiyat teklifinin ekinde standart forma olan tutanakları eklemesi zorunludur.

Üretici olması halinde maliyet üzerinden açıklama yapılırsa teklif ve Ek-O.5 tutanakları

Fiyat teklifi alınan firmanın, mali evrakları hazırlanması için teklif ile birlikte son veya bir önceki vergi beyanname dönemindeki mal / ürünlere ait maliyet tablolarının hazırlanarak YMM veya SMMM onayı ile evrakları vermesi gerekmektedir.

Üretici olması halinde satışlar üzerinden açıklama yapılırsa teklif ve Ek-O.6 tutanakları

Fiyat teklifi alınarak mal alımı aşırı düşük teklif açıklaması yapıldığında, teklif alınan firmanın satışlar ortalaması üzerinden mali tabloların hazırlanmasıdır.

Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar

Mal alımı aşırı düşük teklif açıklama yöntemlerinden bir tanesi de bu yöntemdir. Bu yönteme örnek olarak DMO (Devlet Malzeme Ofisi) fiyatları kullanılarak açıklama yapılabilir.

Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar

Bu yöntem de, herhangi bir Kamu ve Kamu Kuruluşunun ilan ettiği fiyatlar ile mal alımı aşırı düşük tekli açıklaması yapılabilir. Örneğin, İller Bankası A.Ş veyahut Karayolları Genel Müdürlüğü fiyat tarifesi ile açıklama yapılabilir.

Ticaret Borsası Fiyatları

Ticaret borsaları tarafından ilan edilen ürünlerin maliyetleri, aşırı düşük teklif savunmasında kullanılarak açıklama yapılır.

Toptancı Hal Fiyatları

Toptancı halleri tarafından ilan edilen ürünlerin maliyetleri, aşırı düşük teklif savunmasında kullanılarak açıklama yapılır. Örneğin, İstanbul Büyükşehir Hal Müdürlüğü fiyatları vb.

Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar

Bu yöntem hak sahibi kurumların vermiş olduğu fiyat tarifleri üzerinden açıklama yapılması imkanı tanınmıştır. Örneğin, belediyenin kurmuş olduğu şirketin vermiş olduğu fiyat teklifi vb. listeler.

İstekli Firmanın Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar ile

İstekli firmanın savunmasında, firma bünyesin de ürettiği, aldığı veya sattığı kısaca ticaretini yaptığı herhangi bir ürün ile açıklama yapabilmektedir. Bu yöntemi kullanabilmesi için son veya bir önceki vergi beyanname dönemin de alış veya satışı bulunması gerekmektedir.

İstekli firmanın kendi maliyeti üzerinden (Ek-O.7 standart formu)

Kamu İhale Genel Tebliğine göre isteklinin mal alımı aşırı düşük teklif açıklamasına konu mamul ve/veya mal ile ilgili olarak son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ait yasal defter ve belgelerine göre hesaplanan ağırlıklı ortalama birim maliyeti üzerine bina edilerek hazırlanan savunmadır.

İstekli firmanın satışları üzerinden (Ek-O.7 standart formu)

Firma tarafından, piyasaya aktif olarak satışı yapılan mal / ürünlere ait standart formun doldurulması ile mal alımı aşırı düşük teklif sorgulaması açıklanabilir.

İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle

İstekli firmanın, ortaklığı bulunan ve o alanda faaliyet tüzel kişilik ortağından mal çekmesi halinde yapılacak olan formdur. Bu da açıklama yöntemlerinden bir tanesidir.

Bu hususlara ilave olarak, sözleşme ve işin esnasında oluşabilecek diğer genel giderler ile bağlanarak dosya oluşturulmalıdır. Bu açıklanan hususlar mal alımı aşırı düşük teklif savunma dosyasının temelini oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra farklı gider ve evrak kalemleri hazırlanarak dosya bağlanıp, tamamlanmalıdır.